Euro

Euro
€
Euro (yuro) veya avro ( SİMGE: €, KOD: EUR), Avrupa Birliği'nin kurumları tarafından kullanılan ve Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ile Yunanistan'ın oluşturduğu euro bölgesinin resmî para birimi.

Ayrıca dört Avrupa ülkesinde (Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan) daha kullanımda olan euro, 2018 itibarıyla her gün yaklaşık 343 milyon Avrupalı tarafından kullanılmaktadır. Ek olarak 190 milyonu Afrika'da olmak üzere dünya genelinde 240 milyon insan, euroya sabitlenmiş para birimlerini kullanmaktadır.

Euro, Amerikan dolarının ardından dünyada en büyük ikinci rezerv para ve en çok kullanılan ikinci para birimi konumundadır. Eylül 2018 itibarıyla dolaşımdaki yaklaşık 1,2 trilyon € değerindeki banknot ve madenî parayla birlikte euro, dünyadaki en büyük toplam değere sahip para birimidir. 26 Nisan 2013 itibarıyla: Total EUR currency (coins and banknotes) in circulation 771.5 (banknotes) + 21.032 (coins) =792.53 billion EUR * 1.48 (exchange rate) = 1,080 billion USD Total USD currency (coins and banknotes) in circulation 859 billion USD Uluslararası Para Fonunun çeşitli para birimleri arasında yaptığı 2008 yılı GSYİH ve satın alma gücü paritesi tahminlerine göre euro bölgesi, dünyadaki ikinci büyük ekonomidir.

Euro adı, 16 Aralık 1995'te resmen kabul edildi. Euro, 1 Ocak 1999'da hesap birimi olarak dünya finans piyasalarına tanıtıldı ve 1:1 (ABD$1,1743) oranı ile ECU'nun yerini aldı. Euronun madenî para ve banknotları 1 Ocak 2002'de dolaşıma girdi.

Ülke
  • Mayotte
    Mayotte adası, Afrika kıtasına bağlı bir ada konumunda olup, kıtanın doğu kesiminde, Mozambik Kanalı'nın kuzey bitim noktasında, Mozambik'in açıklarında, Hint Okyanusu'nun batı, Madagaskar'ın ise kuzeybatısında yer alan Fransa Denizaşırı ili. 1976 yılından bu yana Fransa Cumhuriyeti'ne tamamen bağlı bir bölge olan Mayotte üzerinde Komorlar hak iddia etmektedir. Coğrafî açıdan ada, Komor Takımadaları'nın bir parçasıdır. 31 Mart 2011 tarihinde Fransa'nın denizaşırı ili haline gelmiştir. Avrupa Birliği üyesi bir ülkedir. (1 Ocak 2014)

    Mayotte Adası Fransız işgali sonrasında 1841-1843 yıllarında sömürgeleştirilmiştir. 1974 yılında bağımsızlık için yapılan referandumda Mayotte Adası, Komorlar takımadası içinde bağımsızlığa karşı çıkıp Fransa'ya bağlı kalmayı tercih eden tek ada olmuştur. Bunun neticesinde diğer adalar Komorlar olarak bağımsızlığını kazanırken, Mayotte, Fransa'ya bağlı bir ada olarak kalmıştır. Komorlar o tarihten bu yana Mayotte'yi kendi vatan toprağı olarak görmektedir ve buranın Fransa toprağı olduğunu reddetmektedir. Bu düşüncelerine dayanak olarak 1979 yılında Birleşmiş Milletler'de alınan bir kararı göstermektedir. Bu sorun günümüzde de hala sürmektedir ve Komorlar adayı kendisine ait bir parça olarak görmektedir. Hatta bu bağlamda 2002 yılında kabul edilen yeni bayraklarında kendisine ait dört adayı (Mayotte dahil) dört farklı renk ile göstererek belirginleştirmiştir.
  • Fransız Güney ve Antarktika Toprakları
    Fransız Güney ve Antarktika Toprakları (Fransızca: Terres australes et antarctiques françaises, TAAF), Hint Okyanusu'nun güneyindeki Saint-Paul ve Nouvelle Amsterdam Adaları,Kerguelen, Crozet, Hint Okyanusu'ndaki dağılmış adalar (Juan De Nova, Glorioso, Bassas da India, Europa ve Tromelin adaları) ile Antarktika'daki Adelie Toprakları olmak üzere beş ayrı bölümden oluşur.

    1955'e kadar Madagaskar'a bağlı kalan bu topraklar, bu tarihten sonra özel statülü bir Fransız toprağına dönüştürüldü. 2004'e kadar Paris'te oturan üst düzeyde bir yöneticiye bağlı olan topraklar, hâlen Reunion Adası'ndan yönetilmektedir. Adelie Toprakları hariç toplam yüzölçümü 7819 km²'dir. Madagaskar, Bassas da India, Europa, Glorioso ve Juan de Nova adaları üzerinde hak iddia etmektedir.
  • Åland
    Åland (Fince; Ahvenanmaa, İsveççe; Åland), Güneybatı Finlandiya'da Ahvenanmaa Özerk Bölgesi'ni (maakunta) oluşturan takımadalar. Botni Körfezi girişinde, Aland Denizi'nin doğusunda, İsveç kıyılarının 25 mil açığındadır. Yalnızca 80 ada üzerinde yerleşme vardır; bunun dışında 6 bin ada ıssızdır. Alçak kayalıklarla birlikte yüzölçümü 1.481 km²dir.

    Ada halkı 12. yüzyılda İsveçli misyonerlerce Hristiyanlaştırılmıştır. İsveç'e karşı büyük bir deniz zaferi kazanan Rus Çarı I. Petro 1714'te adaları ele geçirmiştir. 1917'de Finlandiya bağımsızlığını ilan edince Åland halkı kendi kaderini tayin hakkı istedi. Finlandiya, adaların özerkliğini kabul etmekle beraber ayrılmalarına karşı çıktı. Finlandiya, sorunun çözümü için Milletler Cemiyeti'ne başvurdu. Milletler Cemiyeti'nde oluşturulan bir komisyon adalara özerklik verilmesi şartıyla Finlandiya'nın egemenliğinin tanınmasına karar verdi. Karara göre, tarafsızlığı hükme bağlanan Åland Adaları, hiçbir zaman silahlandırılamayacak, askerî üs olarak kullanılmayacaktı. Finlandiya 6 Mayıs 1920'de Åland Adaları'na özerklik tanıyarak kendi eyalet parlamentosu kurma hakkı verdi.
  • İrlanda
    İrlanda Adası, Avrupa'nın üçüncü büyük adasıdır. Kuzey Anlantik'te bulunur. Büyük Britanya adasından İrlanda Denizi ile ayrılmıştır. Güneyinde Kelt Denizi bulunur.

    Adada Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti bulunmaktadır. Kuzey İrlanda Birleşik Krallık'a bağlıdır ve başkenti Belfast'tır. İrlanda Cumhuriyeti ise bağımsızdır ve başkenti Dublin'dir. Adadaki en büyük kent 1.38 milyon nüfusla Dublin'dir. Ada yaklaşık olarak 6.7 milyon insana ev sahipliği yapar. Adanın güneybatısında yer alan Kerry Dağları'ndaki Macgillycuddy's Rekks Dağı (1039), adanın en yüksek noktasıdır.
  • Guadeloupe
    Guadeloupe, Antiller'de ada, Fransa'nın eski bir sömürgesi ve denizaşırı illerinden biri.

    Karayipler'de, Karayip Denizinde adalar, Porto Riko'nun güneydoğusunda yer almaktadır. Subtropikal iklimin etkisindedir, yüksek nem oranı değişiklik göstermektedir. Basse -Terre iç kısımdaki dağlar arasında volkanik özellik taşıyanıdır; Grande-Terre bölümü ise alçak bir kireçtaşı oluşumudur; diğer yedi ada da çoğunlukla volkanik özellik taşımaktadır. En alçak noktası: Karayip Denizi 0 m; en yüksek noktası: Soufriere 1,484 m'dir. Haziran - Ekim ayları arasında kasırgalar yaşanmakta olup; ülkede bulunan Soufrière aktif bir yanardağdır.
  • Martinik
    Martinique (Martinique-Kreolce: Matinik ya da Matnik), Karayiplerde bulunan Fransa'nın denizaşırı illerinden biri. Yüzölçümü 1.950 km² kadar olan bölgenin başkenti Fort-de-France'dır. Adadaki bir diğer önemli kent ise St. Pierre'dir.

    Martinik, Fransa'nın bir ili olmasından dolayı para birimi Euro'dur. Yöredeki resmî dil Fransızcadır. Nüfusu 402.000 kadar olan Martinik'te ortalama yaşam süresi 78.56 yıldır. Okur-yazarlık oranı %93, kişi başına düşen millî gelir 19.050 €'dur.
  • Saint Barthélemy
    Saint Barthélemy (Fransızca: Saint-Barthélemy), Fransa'nın denizaşırı kolektivite topraklarındandır. Ada, Kuzey Amerika kıtasında, Karayip Denizi içinde bulunan bir ada olup, tarihte İsveç kolonisi olmuş olan tek yerdir.

    Saint Barthélemy üzerinde ilk kez 1648 yılında Fransa hak iddia etmiştir. Ada 1784 yılında İsveç'e satılmış ancak 1878'de yeniden Fransa tarafından satın alınmıştır. Adadaki İsveç egemenliği bugün, cadde ve sokak adlarıyla Kral III. Gustav anısına başkente verilen adda görülmektedir.
  • Saint Pierre ve Miquelon
    Saint Pierre ve Miquelon (Fransızca: Saint-Pierre-et-Miquelon), Atlas Okyanusu'nda, Kanada'nın doğu kıyılarında, Newfoundland'e oldukça yakın bir noktada bulunan adalar grubudur. En önemli iki ada Saint Pierre ve Miquelon'dur.

    Adalar, Fransa'nın denizaşırı topraklarındandır ve ikisi birlikte Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon adı altında bir birlik oluştururlar. Her bir Avrupa Birliği vatandaşının Amsterdam Antlaşması uyarınca sahip olduğu serbest dolaşım hakkı, adaların Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Grönland'ın da seyahat alanına girmesinden dolayı bu adalarda geçerli değildir.
  • Saint-Martin Kolektivitesi
    Saint Martin (Türkçe: Aziz Kırlangıç, İngilizce: Saint Martin, Fransızca: Saint-Martin) Fransa'nın deniz aşırı olan illerinden birisi. Saint Martin adadır. Fakat adanın kuzeyi Fransa'ya, güneyi ise Hollanda'ya bağlıdır. Ekonomi turizme dayalıdır ama balıkçılık ve tarımda da ihracat yapılmaktadır.

  • Fransız Guyanası
    Fransız Guyanası (Fransızca: Guyane française []), Amerika kıtasının güneyinde, kuzeydoğu kıyısında, Fransa'ya bağlı denizaşırı il (département d'outre-mer). Fransa ilinin sınır komşularını (kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde) doğu ve güneyde Brezilya, batıda ise Surinam oluşturmaktadır. İlin kuzey kesiminde Atlas Okyanusu bulunmaktadır. İlin başkenti Cayenne'dir. 2013 yılında sayılan 250,109 nüfusuyla ülke nüfusunun yarısını oluşturmaktadır. Fransız Guyanası Avrupa Birliği bölgesi içerisindedir. Bölgenin resmi para birimi Euro'dur.

    83.534 km²'lik (32.253 mil) bir alana sahip olan Fransız Guyanası, Fransa'nın en büyük ikinci bölgesidir (Metropolitan Fransa’nın yedide birinden fazladır) ve Avrupa Birliği’ndeki en büyük dış bölgedir. Kilometrekare başına 3.6 (9.3 / mil) kişi ile düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir (Nüfusu, Büyükşehir Fransa'nın nüfusunun 1 / 200'ünden daha azdır). 2019 itibarıyla 296.711 nüfusunun yarısı, başkenti Cayenne'nin büyükşehir bölgesinde bulunmaktadır. Fransız Guyanası topraklarının %96.65'u ormanlarla kaplıdır, bu ormanların büyük bir kısmı ilkel yağmur ormanlarıdır. Avrupa Birliği'ndeki en büyük millî park olan Guyana Amazon Parkı, Fransız Guyanası topraklarının %41'ini kapsamaktadır.