Χάρτης - Αργυρόκαστρο (Gjirokastër)

Το Αργυρόκαστρο (Αλβανικά: Gjirokastër, Γκιροκάστερ, στην αγγλόφωνη περιηγητική και ιστορική βιβλ/φία: Argyrokastro(n), Argirokastro ή Argyrocastro ) είναι πόλη της Αλβανίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και βρίσκεται στο νότιο τμήμα της χώρας, με πληθυσμό 43.000 κατοίκων περίπου. Η παλιά της πόλη είναι εγγεγραμμένη (2005) στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς «ως σπάνιο παράδειγμα καλά διατηρημένης Οθωμανικής πόλης, χτισμένης από μεγαλογαιοκτήμονες». Το Αργυρόκαστρο βρίσκεται σε μια κοιλάδα ανάμεσα στο Πλατοβούνι και τον ποταμό Δρίνο, σε υψόμετρο 300 μ. Στην πόλη δεσπόζει το Φρούριο του Αργυρόκαστρου, όπου κάθε πέντε χρόνια διεξάγεται το Εθνικό Φολκλορικό Φεστιβάλ του Αργυρόκαστρου. Η πόλη είναι η γενέτειρα του πρώην Αλβανού κομμουνιστή ηγέτη Ενβέρ Χότζα και του σημαντικού συγγραφέα Ισμαήλ Κανταρέ. Φιλοξενεί το πανεπιστήμιο Εκρέμ Τσαμπέι.

Η πόλη εμφανίζεται καταγεγραμμένη στην ιστορία το 1336 με το ελληνικό της όνομα Αργυρόκαστρο ή Αργυρούπολη, ως τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Έγινε αργότερα κέντρο του τοπικού πριγκιπάτου, υπό τον Αλβανό άρχοντα Γκιον Ζενεμπίσι (1373–1417), πριν υποταχθεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για τους πέντε επόμενους αιώνες. Αν και καταλήφθηκε από τον Ελληνικό Στρατό κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους λόγω του μεγάλου Ελληνικού πληθυσμού του, τελικά προσαρτήθηκε στο νεοϊδρυμένο κράτος της Αλβανίας το 1913. Αυτό αποδείχθηκε εξαιρετικά αντιδημοφιλές για τον τοπικό ελληνικό πληθυσμό, που εξεγέρθηκε και μετά από αρκετούς μήνες ανταρτοπολέμου ίδρυσε τη βραχύβια Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου με πρωτεύουσα το Αργυρόκαστρο το 1914. Αποδόθηκε τελικά στην Αλβανία το 1921. Τα τελευταία χρόνια η πόλη έζησε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, που οδήγησαν σε μείζονα πολιτική αστάθεια στην Αλβανία το 1997.

Εκτός από τους Αλβανούς, στην πόλη ζει σημαντική ελληνική μειονότητα. Το Αργυρόκαστρο, μαζί με τους Άγιους Σαράντα, είναι ένα από τα κέντρα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Αλβανία και στην πόλη υπάρχει ελληνικό προξενείο.

Η πόλη εμφανίζεται καταγεγραμμένη στην ιστορία με το μεσαιωνικό Ελληνικό της όνομα Αργυρόκαστρον, όπως αναφέρεται από τον Ιωάννη ΣΤ´ Καντακουζηνό το 1336. Η θεωρία ότι η πόλη πήρε το όνομά της από την Πριγκίπισα Αργυρώ, μυθική μορφή για την οποία έγραψε ο λογοτέχνης Κώστας Κρυστάλλης έγραψε κατά τον 19ο αιώνα, καθώς και αργότερα ο Ισμαήλ Κανταρέ τη δεκαετία του 1960, είναι ψευδοετυμολογία καθώς η πριγκίπισα λέγεται ότι έζησε αργότερα, το 15ο αιώνα.

Ο οριστικός Αλβανικός τύπος του ονόματος της πόλης, που είναι Gjirokastra ενώ στην Γκεγκική Αλβανική διάλεκτο είναι γνωστή ως Gjinokastër, και τα δύο προερχόμενα από το Ελληνικό όνομα. . Άλλες μορφές που απαντώνται σε δυτικές πηγές είναι Girokaster και Girokastra. Στη Βλάχικη γλώσσα η πόλη είναι γνωστή ως Ljurocastru ενώ κατά την Οθωμανική εποχή η πόλη ήταν γνωστή στα Τουρκικά ως Εργκιρί.