Σουαχίλι γλώσσα
Η σουαχίλι (σουαχίλι: kiswahili) είναι μια γλώσσα Μπαντού που ομιλείται ευρέως στην Ανατολική Αφρική. Η σουαχίλι είναι η μητρική γλώσσα των Σουαχίλι που κατοικούν σε μια λωρίδα 1.500 χιλιομέτρων της ακτής της Ανατολικής Αφρικής από τη νότια Σομαλία ως τη βόρεια Μοζαμβίκη. Ομιλείται από 50 εκατομμύρια ανθρώπους περίπου, από τους οποίους περίπου πέντε εκατομμύρια την μιλούν ως πρώτη γλώσσα και τριάντα με πενήντα ως δεύτερη. Η σουαχίλι είναι η λίνγκουα φράνκα της Ανατολικής Αφρικής και των γύρω περιοχών.
Το όνομα κισουαζίλι προέρχεται από τον πληθυντικό της αραβικής λέξης σαχέλ ساحل: σαουαχίλ سواحل που σημαίνει "σύνορο" ή "ακτή" που χρησιμοποιείται ως επίθετο με τη σημασία "κάτοικοι των ακτών" ή, με την προθήκη του 'κι', "παράκτια γλώσσα". Σαχέλ είναι επίσης η λέξη που χρησιμοποιείται για το νότιο σύνορο της Σαχάρας. Η προσθήκη του τελικού "i" είναι πιθανό ότι είναι η κατάληξη "νίσμπα" (της ακτής سواحلي), αν και άλλοι αναφέρουν φωνητικούς λόγους.
Η σουαχίλι είναι η εθνική και επίσημη γλώσσα στην Τανζανία, την Κένυα και την Ουγκάντα. Μιλιέται επίσης στη Ρουάντα, το Μπουρούντι, τη ΛΔ Κονγκό, τη Σομαλία, τις Κομόρες (συμπεριλαμβανομένου του Μαγιότ), τη Μοζαμβίκη και το Μαλάουι.
Τα πρώτα γνωστά γραπτά κείμενα σε σουαχίλι χρησιμοποίησαν το αραβικό αλφάβητο, αλλά, κάτω από την επιρροή των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων, το λατινικό αλφάβητο έχει επικρατήσει.
Η σουαχίλι έχει επηρεαστεί πολύ από την αραβική γλώσσα, όπως μαρτυρείται από τις δάνειες λέξεις αραβικής προέλευσης.
Το όνομα κισουαζίλι προέρχεται από τον πληθυντικό της αραβικής λέξης σαχέλ ساحل: σαουαχίλ سواحل που σημαίνει "σύνορο" ή "ακτή" που χρησιμοποιείται ως επίθετο με τη σημασία "κάτοικοι των ακτών" ή, με την προθήκη του 'κι', "παράκτια γλώσσα". Σαχέλ είναι επίσης η λέξη που χρησιμοποιείται για το νότιο σύνορο της Σαχάρας. Η προσθήκη του τελικού "i" είναι πιθανό ότι είναι η κατάληξη "νίσμπα" (της ακτής سواحلي), αν και άλλοι αναφέρουν φωνητικούς λόγους.
Η σουαχίλι είναι η εθνική και επίσημη γλώσσα στην Τανζανία, την Κένυα και την Ουγκάντα. Μιλιέται επίσης στη Ρουάντα, το Μπουρούντι, τη ΛΔ Κονγκό, τη Σομαλία, τις Κομόρες (συμπεριλαμβανομένου του Μαγιότ), τη Μοζαμβίκη και το Μαλάουι.
Τα πρώτα γνωστά γραπτά κείμενα σε σουαχίλι χρησιμοποίησαν το αραβικό αλφάβητο, αλλά, κάτω από την επιρροή των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων, το λατινικό αλφάβητο έχει επικρατήσει.
Η σουαχίλι έχει επηρεαστεί πολύ από την αραβική γλώσσα, όπως μαρτυρείται από τις δάνειες λέξεις αραβικής προέλευσης.
Χώρα
-
Κένυα
Η Κένυα είναι χώρα της ανατολικής Αφρικής με έκταση 580.367 τ.χλμ. και πληθυσμό 47.564.296, σύμφωνα με την απογραφή του 2019. Συνορεύει νοτιοδυτικά με την Τανζανία, δυτικά με την Ουγκάντα και βρέχεται από τη λίμνη Βικτόρια, βορειοδυτικά με το Νότιο Σουδάν, βόρεια με την Αιθιοπία, βορειοανατολικά και ανατολικά με τη Σομαλία και νοτιοανατολικά βρέχεται από τον Ινδικό ωκεανό. Πρωτεύουσα είναι το Ναϊρόμπι. Η Κένυα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Βρετανία στις 12 Δεκεμβρίου 1963.
Εθνοφυλετικά το 67% των κατοίκων είναι Μπαντού με κυριότερη φυλή την Κικουγιού (το 23% του πληθυσμού της χώρας). Άλλες φυλές Μπαντού είναι οι Κάμπα ή Άκαμπα 11%, Λούγια 14%, Ντιίγκο, Γκιριάμα, κ.α. Επίσης σημαντική γλωσσο-φυλετική ομάδα Μπαντού είναι οι Σουαχίλι που κατοικούν στην παράλια περιοχή του Ινδικού ωκεανού. Το υπόλοιπο 33% που είναι μεν η μειονότητα σε σχέση με τους Μπαντού, αλλά καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση της χώρας, αποτελείται κυρίως από Σομαλούς στα βορειοανατολικά, Νειλοτικές φυλές του Σουδάν (Λούο 13%, Καλέντζιν 11%, Λρύχνα) στα δυτικά, Νειλοχαμητικές φυλές του Σουδάν (Μασσάι στα νότια, Σαμπούρου, Τουρκάνα, Μπόραν κ.α στα βόρεια, Ντορόμπο κ.ά.) και τέλος Άραβες στα παράλια και λίγοι Ευρωπαίοι. -
Ουγκάντα
Η Ουγκάντα είναι χώρα της Αφρικανικής ηπείρου με πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη την Καμπάλα. Βρίσκεται δίπλα στη λίμνη Βικτόρια και συνορεύει με το Κονγκό, το νότιο Σουδάν και την Κένυα. Έχει έκταση 241.038 τ.χλμ. και πληθυσμό 44.212.800 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022 (κατατάσσεται 34η στον κόσμο). Επίσημες γλώσσες της είναι η αγγλική και η σουαχίλι.
Παλιότερα υπήρξε αποικία των Άγγλων αλλά στις 9 Οκτωβρίου 1962 απέκτησε την ανεξαρτησία της. -
Ρουάντα
Η Ρουάντα, επισήμως Δημοκρατία της Ρουάντα, είναι ένα περίκλειστο κράτος της ανατολικής κεντρικής Αφρικής. Βρίσκεται λίγες μοίρες νότια του Ισημερινού, στη Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα στη περιοχή των Μεγάλων Αφρικανικών Λιμνών. Η Ρουάντα συνορεύει με την Ουγκάντα, την Τανζανία, το Μπουρούντι και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Το κλίμα είναι εύκρατο έως υποτροπικό, με δύο περιόδους βροχών και δύο περιόδους ξηρασίας κάθε χρόνο. Η Ρουάντα έχει έκταση 26.338 τ.χλμ. και πληθυσμό 13.252.274 κατοίκων, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022 και είναι μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες ηπειρωτικές χώρες της Αφρικής. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι το Κιγκάλι. Στο επίκεντρο της παγκόσμιας επικαιρότητας ήρθε λόγω των εθνοτικών συγκρούσεων που έγιναν το 1994 με πάνω από 500.000 θύματα. Η χώρα είναι μέλος της Αφρικανικής Ένωσης, των Ηνωμένων Εθνών, της Κοινοπολιτείας των Εθνών, του Διεθνή Οργανισμού Γαλλοφωνίας και της Κοινότητας Κρατών της Ανατολικής Αφρικής.
Ο όρος «Rwanda» (από το Rwanda-Rundi u Rwanda) είναι ένα όνομα για τους αυτόχθονες πληθυσμούς εκεί, των οποίων η λέξη για τον εαυτό τους είναι άγνωστης προέλευσης, εμφανίστηκε ως η πιο κοινά αναγνωρισμένη ορθογραφία. Τελικά, μετά από αρκετές παραλλαγές – «Ruanda», κ.λπ.– το σύγχρονο παράγωγο Rwanda υιοθετήθηκε ως όνομα της χώρας. Η ορθογραφία με -w- φαίνεται ότι κυριάρχησε μετά το 1970.