Ουγγρική γλώσσα

Ουγγρική γλώσσα
Η ουγγρική γλώσσα (ουγγρικά: magyar nyelv,, μαγυαρικά) ανήκει στην φινοουγγρική υποοικογένεια της γλωσσικής οικογένειας των ουραλικών γλωσσών. Δε συγγενεύει με τις άλλες γλώσσες της Κεντρικής Ευρώπης, καθώς είναι μία από τις λίγες γλώσσες της σύγχρονης Ευρώπης που δεν ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Είχε πάντα μεγάλο ενδιαφέρον για την ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία. Ομιλείται στην Ουγγαρία και από τις ουγγρικές μειονότητες σε εφτά γειτονικές χώρες.

Υπάρχουν 13 εκατομμύρια ομιλητές της ουγγρικής, από τους οποίους τα 9,4 εκατομμύρια ζουν στη σημερινή Ουγγαρία. Περίπου δύο εκατομμύρια ομιλητές ζουν σε περιοχές που ανήκαν πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο Βασίλειο της Ουγγαρίας, τμήμα της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας. Από αυτούς η μεγαλύτερη ομάδα ζει στη Ρουμανία, όπου υπάρχουν 1,4 εκατομμύρια Ούγγροι. Ομιλητές της ουγγρικής υπάρχουν επίσης στη Σλοβακία, την Ουκρανία, τη Σερβία, την Κροατία, την Αυστρία και τη Σλοβενία, ενώ ένα εκατομμύριο ομιλητές περίπου είναι διεσπαρμένοι σε άλλα μέρη του κόσμου. Εκτός από τα 26 γράμματα του λατινικού αλφαβήτου που χρησιμοποιεί η γλώσσα, χρησιμοποιούνται επιπλέον τα γράμματα á, é, í, ó, ö, ő, ú, ü και ű.

Χώρα
  • Αυστρία
    Η Αυστρία, επίσημα Δημοκρατία της Αυστρίας (γερμανικά: Republik Österreich), είναι περίκλειστη χώρα στο νότιο τμήμα της Κεντρικής Ευρώπης και βρίσκεται στις Ανατολικές Άλπεις. Είναι μια ομοσπονδία εννέα κρατιδίων, ένα από τα οποία είναι η πρωτεύουσα Βιέννη, η μεγαλύτερη πόλη και κρατίδιο σε πληθυσμό. Η χώρα συνορεύει με τη Γερμανία στα βορειοδυτικά, την Τσεχία στα βόρεια, τη Σλοβακία στα βορειοανατολικά, την Ουγγαρία στα ανατολικά, τη Σλοβενία ​​και την Ιταλία στα νότια, και την Ελβετία και το Λιχτενστάιν στα δυτικά. Καταλαμβάνει έκταση 83.879 τετραγωνικών χιλιομέτρων και έχει πληθυσμό 9 εκατομμύρια κατοίκους.

    Η Αυστρία αναδύθηκε από τα απομεινάρια της Ανατολικής και της Ουγγρικής Μαρκίας στο τέλος της πρώτης χιλιετίας. Αρχικά μαργραβάτο της Βαυαρίας, αργότερα εξελίχθηκε σε δουκάτο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 1156 και στη συνέχεια σε αρχιδουκάτο το 1453. Από το 16ο αιώνα η Βιέννη άρχισε να λειτουργεί ως διοικητική αυτοκρατορική πρωτεύουσα και η Αυστρία έγινε έτσι η καρδιά του Οίκου των Αψβούργων. Μετά τη διάλυση της Αυτοκρατορίας το 1806 η Αυστρία ίδρυσε τη δική της αυτοκρατορία, που έγινε μεγάλη δύναμη και το κυρίαρχο μέλος της Γερμανικής Συνομοσπονδίας. Η ήττα της Αυστριακής Αυτοκρατορίας στον Αυστροπρωσικό Πόλεμο του 1866 οδήγησε στο τέλος της Συνομοσπονδίας και άνοιξε το δρόμο για την ίδρυση της Αυστροουγγαρίας ένα χρόνο αργότερα.
  • Μαυροβούνιο
    Το Μαυροβούνιο (μαυροβουνιακά: Црна Гора / Crna Gora) είναι χώρα στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου αποτελεί ανεξάρτητο κράτος από το 2006, με πληθυσμό 617.683 κατοίκους σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021. Έχει ακτές στην Αδριατική θάλασσα στα νοτιοδυτικά και συνορεύει με την Κροατία στα δυτικά, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη στα βορειοδυτικά, τη Σερβία στα ανατολικά και την Αλβανία στα νότια. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Ποντγκόριτσα, ενώ η Τσέτινιε (Κετίγνη) λογίζεται ως συμπρωτεύουσα και χαρακτηρίζεται ως Prijestonica, που σημαίνει η πρώην «Βασιλική Πρωτεύουσα».

    Τον 9ο αιώνα υπήρχαν τρία σλαβικά πριγκιπάτα στο έδαφος του Μαυροβουνίου: η Ντούκλια, που αντιστοιχεί περίπου στο νότιο μισό, η Τραβουνία στα δυτικά και η Ράσκα στα βόρεια. Το 1042 μ.Χ. ο Άρχων Στέφαν Βόισλαβ ηγήθηκε μιας επανάστασης που είχε ως αποτέλεσμα την ανεξαρτησία της Ντούκλια και την εγκαθίδρυση της δυναστείας Βοϊσλάβλιεβιτς. Η Ντούκλια έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της υπό το γιο του Βόισλαβ Μιχαήλο (1046-81).
  • Ουγγαρία
    Η Ουγγαρία (ουγγρικά: Magyarország) είναι χώρα που βρίσκεται στην Κεντρική Ευρώπη. Έχει ως πρωτεύουσα τη Βουδαπέστη, επίσημη γλώσσα τα ουγγρικά και ως νόμισμα το φόριντ. Η σημαία της αποτελείται από τρεις οριζόντιες λωρίδες, κόκκινη, άσπρη και πράσινη και ο εθνικός της ύμνος είναι ο Himnusz. Με επιφάνεια 93.030 τ.χλμ. στη Λεκάνη των Καρπαθίων, εκτείνεται σε 250 χλμ. από το βορρά στο νότο και σε 524 χλμ. από τα δυτικά στα ανατολικά. Έχει 2.009 χλμ. συνόρων (με την Αυστρία στα δυτικά, τη Σερβία, την Κροατία και τη Σλοβενία στα νότια και στα νοτιοδυτικά, τη Ρουμανία στα νοτιοανατολικά, την Ουκρανία στα βορειοανατολικά και τη Σλοβακία στο βορρά.) Με περίπου 10 εκατομμύρια κατοίκους η Ουγγαρία είναι ένα μεσαίου μεγέθους κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσημη γλώσσα της είναι η Ουγγρική, που είναι η ευρύτερα ομιλούμενη Ουραλική γλώσσα, και μια από τις λίγες μη Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, που ομιλούνται ευρέως στην Ευρώπη. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της είναι η Βουδαπέστη και άλλες μεγάλες πόλεις οι Ντέμπρετσεν, Σέγκεντ, Μίσκολτς, Πετς και Γκιέρ.

    Η περιοχή της σημερινής Ουγγαρίας κατοικήθηκε για αιώνες διαδοχικά από λαούς, όπως οι Κέλτες, οι Ρωμαίοι, Γερμανικά φύλα, Ούννοι, Δυτικοί Σλάβοι και Άβαροι. Τα θεμέλια του Ουγγρικού κράτους τέθηκαν στα τέλη του ένατου αιώνα μ.Χ. από τον Ούγγρο μεγάλο πρίγκιπα Άρπαντ μετά την κατάκτηση της λεκάνης των Καρπαθίων. Ο δισέγγονός του Στέφανος Α΄ ανέβηκε στο θρόνο το 1000, μετατρέποντας το κράτος του σε Χριστιανικό βασίλειο. Το 12ο αιώνα η Ουγγαρία έγινε περιφερειακή δύναμη, φτάνοντας στο πολιτιστικό και πολιτικό της απόγειο το 15ο αιώνα. Μετά τη Μάχη του Μόχατς το 1526 η Ουγγαρία καταλήφθηκε εν μέρει από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1541–1699). Η χώρα τέθηκε ολόκληρη υπό την κυριαρχία των των Αψβούργων κατά την είσοδο του 18ου αιώνα και αργότερα συνίδρυσε μια Μοναρχία με την Αυστριακή Αυτοκρατορία, σχηματίζοντας την Αυστροουγγαρία, μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη.
  • Ουκρανία
    Η Ουκρανία (ουκρανικά: Україна, Ουκραΐνα [ukrɑˈjinɑ]) είναι χώρα της Ανατολικής Ευρώπης. Συνορεύει με τη Ρωσία στα νότια, ανατολικά και βορειοανατολικά, τη Λευκορωσία στα βορειοδυτικά, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Ουγγαρία στα δυτικά, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία στα νοτιοδυτικά, ενώ βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα στα νότια και νοτιοανατολικά αντίστοιχα. Η έκταση της χώρας είναι 603.500 τ.χλμ., καθιστώντας την έτσι τη δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης, μετά τη Ρωσία. Πρωτεύουσα της Ουκρανίας είναι το Κίεβο. Η επίσημη γλώσσα είναι τα ουκρανικά και το νόμισμα της χώρας είναι η χρίβνια.

    Τον 9ο αιώνα, στα σημερινά εδάφη της Ουκρανίας, ιδρύθηκε από τους Βαράγγους που έμειναν γνωστοί ως Ρως του Κιέβου το κράτος των Ρως ή Κιεβινή Ρωσία. Έως τα μέσα του 14ου αιώνα τα σημερινά εδάφη της Ουκρανίας βρίσκονταν υπό την κυριαρχία τριών εξωτερικών δυνάμεων: της Χρυσής Ορδής, του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας και του βασιλείου της Πολωνίας. Μετά τον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο (1700-1721) τα εδάφη διαμελίστηκαν μεταξύ των γειτονικών δυνάμεων και, από το 19ο αιώνα και μετά, το μεγαλύτερο μέρος τους ενσωματώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία, με το υπόλοιπο να περιέρχεται υπό τον έλεγχο της Αυστροουγγαρίας. Μετά από μια χαοτική περίοδο αδιάκοπου πολέμου και αρκετές προσπάθειες για ανεξαρτησία (1917-1921) μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο, η Ουκρανία προέκυψε στις 30 Δεκεμβρίου 1922 ως μία από τις ιδρυτικές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης. Η επικράτεια της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας διευρύνθηκε προς τα δυτικά λίγο πριν και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και νότια το 1954 με τη μεταφορά της Κριμαίας στην επικράτεια της Ουκρανίας. Το 1945 η Σ.Σ. Δημοκρατία της Ουκρανίας έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
  • Ρουμανία
    Η Ρουμανία (ρουμανικά: România) είναι ενιαία ημιπροεδρική δημοκρατία στη Νοτιοανατολική-Κεντρική Ευρώπη. Συνορεύει επίσης με τη Βουλγαρία, τη Μολδαβία, την Ουγγαρία, την Ουκρανία, και τη Σερβία, ενώ επίσης βρέχεται από την Μαύρη Θάλασσα στο νοτιοανατολικό τμήμα της. Έχει έκταση 238.391 τ.χλμ. και το κλίμα της χαρακτηρίζεται ως εύκρατο-ηπειρωτικό. Με τα 19.038.000 κατοίκους (2022) της είναι η έβδομη πολυπληθέστερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οποίας αποτελεί κράτος-μέλος από το 2007. Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της, Βουκουρέστι, είναι η έβδομη μεγαλύτερη πόλη της ΕΕ.

    Ο Ποταμός Δούναβης, που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης μετά το Βόλγα, πηγάζει στη Γερμανία και ρέει προς τα νοτιοανατολικά σε μήκος 2.857 χλμ. μέσα από δέκα χώρες, πριν εκβάλει με το Δέλτα της Ρουμανίας και στην Μαύρη Θάλασσα. Μέρος των 1.075 χλμ. του μήκους του, που αποτελεί σύνορο της χώρας, αποχετεύει το σύνολό της. Τα Καρπάθια Όρη, εκτείνονται στη Ρουμανία από βόρεια προς νοτιοδυτικά (υψηλότερη κορυφή Μολντοβεάνου, 2.544 μ.).
  • Σερβία
    Η Σερβία (σερβικά: Србија / Srbija, προφέρεται: Σρμπίγια), επίσημα Δημοκρατία της Σερβίας (σερβικά: Република Србија/Republika Srbija, προφέρεται: Ρεπούμπλικα Σρμπίγια), είναι κυρίαρχο κράτος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καταλαμβάνοντας το νότιο τμήμα της Πεδιάδας της Παννονίας και τα κεντρικά Βαλκάνια. Σε σχέση με τη μικρή έκτασή της είναι μια ποικιλόμορφη χώρα, που διακρίνεται από ένα μεταβατικό χαρακτήρα και βρίσκεται πάνω σε πολιτιστικά, γεωγραφικά, κλιματικά και άλλα σύνορα. Η Σερβία είναι μεσόγεια και συνορεύει με την Ουγγαρία στα βόρεια, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία στα ανατολικά, τη Βόρεια Μακεδονία στα νότια, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κροατία στα δυτικά και το Μαυροβούνιο στα νοτιοδυτικά. Διεκδικεί επίσης σύνορα με την Αλβανία μέσω της διαφιλονικούμενης περιοχής του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία αριθμεί περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους και η πρωτεύουσά της, το Βελιγράδι, κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

    Μετά τις Σλαβικές μεταναστεύσεις προς τα Βαλκάνια από τον 6ο αιώνα και μετά οι Σέρβοι ίδρυσαν αρκετά κράτη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Το Βασίλειο της Σερβίας αναγνωρίστηκε από τη Ρώμη και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1217. Έφτασε στο αποκορύφωμά του το 1346 ως σχετικά βραχύβια Σερβική Αυτοκρατορία. Στα μέσα του 16ου αιώνα ολόκληρη η σύγχρονη Σερβία είχε προσαρτηθεί από τους Οθωμανούς, που κατά καιρούς διακόπτονταν από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων, που άρχισε να επεκτείνεται προς την Κεντρική Σερβία από το τέλος του 17ου αιώνα, διατηρώντας σταθερή βάση στη σημερινή Βοϊβοντίνα. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Σερβική Επανάσταση εγκαθίδρυσε το έθνος-κράτος ως την πρώτη συνταγματική μοναρχία της περιοχής, που στη συνέχεια επεξέτεινε το έδαφός του. Μετά τη Σερβική νίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την εν συνεχεία συνένωση με το Μαυροβούνιο, την απελευθέρωση της Βοσνίας και της Βοϊβοντίνας από τους Αψβούργους με το Βασίλειο της Σερβίας, η χώρα συνίδρυσε το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, αργότερα Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, με τους Σλοβένους και τους Κροάτες, απελευθερώνοντάς τους από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η χώρα βρέθηκε σε διάφορα πολιτικά σχήματα μέχρι τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990. Ετσι η Σερβία σχημάτισε μια ένωση με το Μαυροβούνιο το 1992, που διαλύθηκε το 2006, όταν η Σερβία έγινε και πάλι ανεξάρτητη χώρα. Το 2008, το κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου, νότιας επαρχίας της Σερβίας με Αλβανική εθνοτική πλειοψηφία, διακήρυξε την ανεξαρτησία, με ανάμεικτες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα.
  • Σλοβακία
    Η Σλοβακία (σλοβάκικα: Slovensko, ή Slovenská Republika) είναι δημοκρατία στην κεντρική Ευρώπη. Η χώρα έχει σύνορα με την Τσεχία και την Αυστρία στα δυτικά, την Πολωνία βόρεια, την Ουκρανία στα ανατολικά και την Ουγγαρία στα νότια. Ο πληθυσμός της είναι 5.431.235 κάτοικοι, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας είναι η Μπρατισλάβα και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη το Κόσιτσε στην ανατολική πλευρά της χώρας. Εθνική εορτή είναι η 1η Σεπτεμβρίου (του 1992, η Ημέρα του Συντάγματος).

    Η Σλοβακία είναι μέλος της Ομάδα του Βίσεγκραντ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ, του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.