Γλώσσα Αϊμάρα

Γλώσσα Αϊμάρα
Η γλώσσα Αϊμάρα ομιλείται στη Βολιβία, όπου και είναι μια από τις κυρίαρχες ινδιάνικες γλώσσες, στο Περού, την Αργεντινή και τη Χιλή. Η γλώσσα αυτή είναι η κυρίαρχη στην ομάδα γλωσσών Αϊμάρα όπου ανήκει, και για αυτό λέγεται Αϊμάρα και η ομάδα γλωσσών. Οι δύο ακόμα γλώσσες που ανήκουν στην γλωσσική ομάδα Αϊμάρα είναι η Χακάρου (Jacaru) και η Κάουκι (Kawki) που μιλιούνται κυρίως στο Περού. Η γλώσσα είναι επίσημη μαζί με τα ισπανικά στην Βολιβία από το Σύνταγμα του 2009 και στο Περού από το Σύνταγμα του 1993. Αποτελεί την πρώτη γλώσσα του ενός τρίτου του πληθυσμού της Βολιβίας και είναι η κύρια ιθαγενής γλώσσα στον περουβιανό νότο και στο βορρά της Χιλής.

Προέρχεται από τις κεντρικές Άνδεις. Έχει πρώτη φορά μελετηθεί απ' τον Ιταλό ιησουίτη Λουδοβίκο Μπερτόνιο στα τέλη του 16ου αιώνα.

Υπάρχει ένα ινστιτούντο Γλώσσας και Κουλτούρας Αϊμάρα (ILCA) που έχει ιδρυθεί το 1972 από τον Χουάν δε Δίος Γιαπίτα, έναν από τους γλωσσολόγους της σχολής της Φλόριντας και σχεδιαστή ενός σημαντικού αλφαβήτου για τη γλώσσα Αϊμάρα. Έχει 2.000.000 ομιλητές στην Βολιβία, μισό εκατομμύριο στο Περού και λίγες χιλιάδες ομιλητές σε Χιλή και Αργεντινή. Την εποχή της Ισπανικής Κατάκτησης το 16ο αιώνα, η γλώσσα Αϊμάρα ήταν η κυρίαρχη γλώσσα σε μεγαλύτερη γεωγραφικά έκταση από ότι σήμερα.

Στη σύγχρονη Αϊμάρα υπάρχουν πολλές λέξεις δάνεια από τα Ισπανική γλώσσα κυρίως για ζώα που δεν υπήρχαν στην αμερικάνικη ήπειρο αλλά ήρθαν με τον ερχομό των Ευρωπαίων αλλά και για αντικείμενα από την ευρωπαϊκή κουλτούρα καθώς και για ονόματα ανθρώπων όπως Μαρία (Μαρίγια για την γλώσσα Αϊμάρα)

* Aymara on The Internet A course for Aymara available in English and Spanish.

* Aymara Swadesh vocabulary lists (from Wiktionary's Swadesh-list appendix)

* https://web.archive.org/web/20110720153212/http://clas.uchicago.edu/language_teaching/aymara.shtml

* www.aymara.org An extensive website about the language in English, Spanish and Aymara.

* The Sounds of the Andean Languages listen online to pronunciations of Aymara words, see photos of speakers and their home regions, learn about the origins and varieties of Aymara.

* Bolivians equip ancient language for digital times
Χώρα
  • Βολιβία
    Η Βολιβία (επίσημη ονομασία Πολυεθνοτικό Κράτος της Βολιβίας, από τις 4 Μαΐου 2009 ) είναι χώρα στη Νότια Αμερική. Συνορεύει βορειοανατολικά με τη Βραζιλία, νοτιοανατολικά με την Παραγουάη, νότια με την Αργεντινή, νοτιοδυτικά με τη Χιλή και δυτικά με το Περού. Έχει έκταση 1.098.580 τ.χλμ. και πληθυσμό 12.006.031 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022. Πρόεδρος της χώρας είναι, από το 2020, ο Λουίς Άρσε.

    Πριν από τον Ευρωπαϊκό αποικισμό της, η περιοχή της σημερινής Βολιβίας αποτελούσε τμήμα της αυτοκρατορίας των Ίνκας. Κατακτήθηκε από τους Ισπανούς τον 16ο αιώνα και για το μεγαλύτερο διάστημα της ισπανικής κατάκτησης ονομαζόταν ως Άνω Περού ή Τσάρκας, ενώ διοικητικά υπαγόταν στην Αντιβασιλεία του Περού, κάτω από την κυριαρχία της οποίας βρισκόταν και οι περισσότερες ισπανικές κτήσεις της Νότιας Αμερικής. Μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της το 1809, ακολούθησαν 16 έτη συνεχών πολέμων μέχρι την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας από τον Σιμόν Μπολίβαρ, στις 6 Αυγούστου του 1825.
  • Περού
    Το Περού (ισπανικά: Perú, Κέτσουα: Piruw), είναι χώρα στη Νότια Αμερική. Συνορεύει βόρεια με τον Ισημερινό και την Κολομβία, ανατολικά με τη Βραζιλία, νοτιοανατολικά με τη Βολιβία, νότια με τη Χιλή και δυτικά βρέχεται από Ειρηνικό ωκεανό. Το Περού είναι χαρακτηριστική χώρα της περιοχής των Άνδεων. Έχει έκταση 1.285.216 τ.χλμ., είναι δηλαδή 10 φορές μεγαλύτερο από την Ελλάδα και πληθυσμό 33.396.698 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022.

    Οι περουβιανές πόλεις είναι πολυπολιτισμικές, με ιστορία που είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης του πολιτισμού των Άνδεων με αυτόν των Ισπανών αποίκων. Παγκοσμίως η χώρα είναι γνωστή ως το κέντρο του πολιτισμού των Ίνκας.