Kongo (taal)

Kongo (taal)
Kongo (Kikongo) is een Afrikaanse inheemse taal. Het is een Bantoetaal gesproken door de Bakongo, een volk dat zijn oorsprong heeft in de tropische regenwouden in het huidige grensgebied van de Democratische Republiek Congo, de Republiek Congo, de Angola en Gabon. Het Kongo heeft om en nabij de één miljoen sprekers, verspreid over deze drie landen, die grotendeels tweetalig zijn met het Lingala. Het Kongo behoort tot de H-klasse van Bantoetalen.

De creooltaal Kituba, die langs een groot deel van de Atlantische kust van Zwart-Afrika gebruikt wordt, is op het Kongo gebaseerd. Bovendien vindt men er nog sporen van terug in voodoo-bezweringen onder de zwarte bevolking in onder meer Cuba, Jamaica en Brazilië.

Het Kongo was de eerste Bantoetaal die regelmatig werd opgeschreven. Het was de voertaal van het koninkrijk Kongo, dat reeds rond 1500 nauwe betrekkingen onderhield met Portugal. In 1905 verscheen er een Bijbelvertaling in het Kikongo en in dezelfde tijd ook een woordenboek.

Opmerking: Werkwoorden in de infinitief beginnen altijd met ku- maar worden uitgesproken als "koe".

Land (geografie)
  • Centraal-Afrikaanse Republiek
    De Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) (Frans: République centrafricaine, Sango: Ködörösêse tî Bêafrîka), soms (foutievelijk) Centraal-Afrika genoemd, is een land in het midden van Afrika, grenzend aan Tsjaad, Soedan, Zuid-Soedan, Congo-Kinshasa, Congo-Brazzaville en Kameroen. De hoofdstad is Bangui. Met een gemiddeld jaarlijks inkomen van $656,- was de Centraal-Afrikaanse Republiek in 2017 het armste land ter wereld.

    Op 13 augustus 1960 werd de Centraal-Afrikaanse Republiek onafhankelijk van Frankrijk, nadat zij twee jaar eerder autonoom was geworden. Meer dan dertig jaar lang werd het land geregeerd door presidenten die de macht met geweld in handen kregen of hun macht ontleenden aan frauduleuze verkiezingen. De eerste democratische verkiezingen werden gehouden in 1993, waarna Ange-Félix Patassé president werd. Patassé werd echter in 2003 afgezet door generaal François Bozizé. Bozizé won de democratische verkiezingen in 2005 en was tot begin 2013 president tot hij op zijn beurt werd afgezet na een coup.
  • Congo-Brazzaville
    Republiek Congo (Frans: République du Congo), ook wel Congo-Brazzaville (uitspraak: [ˌkɔŋɣo ˈbrɑzavil]) of Congo genoemd, is een land in Centraal-Afrika, grenzend aan Gabon, Kameroen, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Congo-Kinshasa en de exclave Cabinda van Angola. Het is een voormalige Franse kolonie.

    Congo werd oorspronkelijk tot de 15e eeuw vooral bewoond door pygmeeën. Van de 15de tot de 19e eeuw werden veel Congolezen als slaven weggevoerd. In de 19e eeuw bereikte de Franse ontdekkingsreiziger Pierre Savorgnan de Brazza, op zoek naar de bron van de Ogooué, Nkuna, een buitenpost van de Mfoa-stam die later Brazzaville werd genoemd. Pierre Savorgnan de Brazza sloot in 1880 een verdrag met een plaatselijk stamhoofd waarna het gebied onder Franse "bescherming" kwam. In 1885 en 1887 werden de grenzen van de nieuwe Franse kolonie getrokken. In 1891 werd de kolonie Frans-Kongo officieel opgericht.
  • Congo-Kinshasa
    Congo (uitspr.: [ˈkɔŋɣo]), officieel de Democratische Republiek Congo, kortweg DRC (Frans: République démocratique du Congo), is een land in centraal Afrika. Ter onderscheiding van het gelijknamige buurland wordt de naam van de hoofdstad Kinshasa aan de naam van het land toegevoegd als Congo-Kinshasa (uitspr.: [ˌkɔŋɣo kɪnˈʃɑsa]). Congo grenst aan Congo-Brazzaville, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Zuid-Soedan, Oeganda, Rwanda, Burundi, Tanzania, Zambia, Angola en de Angolese exclave Cabinda. Het was van 1908 tot 1960 een voormalige Belgische kolonie die van 1885 tot 1908 het privébezit was van koning Leopold II van België. In de periode 1971-1997 werd het land Zaïre genoemd. Congo-Kinshasa heeft een bevolking van ongeveer 105 miljoen en is na Algerije het land met de grootste oppervlakte in Afrika.

    Van 1885 tot 1908 werd het land als quasi-onafhankelijke kolonie van de Association internationale du Congo – eigendom van de Belgische koning Leopold II – Onafhankelijke Congostaat genoemd. Na de overname door België in 1908 kreeg de kolonie de naam Belgisch-Congo.